- Yg. 1922, nr. 27 -

In de zomer ondersteunde 1919 Walther Rathenau mij Eugen Diederichs in Jena gepubliceerde serie "Duitse openbare economie" schreef een bijdrage, die hij "Autonome economie" genoemd. Het is zijn laatste en meest radicale economische geschrift geweest; hij eiste daarin niet meer en niet minder dan de afschaffing van de "ondernemer". Zijn gezelschap, dat hij op het punt stond zijn rug te keren, verwierp deze ketterij verontwaardigd en zweeg daarna het boekje tactvol; het is niet opgenomen in de Collected Works gepubliceerd door S. Fischer. Ik heb ooit geprobeerd het door een goedkope speciale editie van vergetelheid te worstelen en bracht er af en toe stukken van uit in de Sonntags-Zeitung.

Sch.

We moeten rekening houden met de meest extreme realiteit dat er geen vrede meer kan worden gesloten tussen werkgevers en werknemers en dat onze productiviteit wordt vernietigd. De implicatie is dat ondernemerschap moet stoppen.

Het uiteindelijke doel van elke toekomstige economische orde moet solidariteit zijn. Nooit zal de tweeklasse-staat: ondernemerschap - arbeid leiden tot de laatste solidariteit, zelfs als er een aanvaardbare, inderdaad organische, balans zou worden bereikt door erfelijkheid af te schaffen en door vrije beklimming en afdaling van de ene laag naar de andere. Maar dat is het niet meer. We moeten deze tussenliggende status overslaan, omdat het te laat is. In plaats daarvan zullen we gedwongen worden om een ​​fundamenteel nieuwe orde voor te bereiden, de afschaffing van de ondernemer, tenzij we de volledige stagnatie van ons productieapparaat willen ervaren. Als de arbeider met nieuwe moed en geest in een nog moeilijker tijd dan nu moet werken, moet hij weten dat het bedrijf aan hem toebehoort.

*

Als het ondernemerschap wordt afgeschaft, dan - niet onmiddellijk, maar zodra de nieuwe staat volledig wordt begrepen - vindt er een volledige verandering van krachten plaats. Niemand kan zichzelf aanvallen; Niemand kan het werk zelf verwijten of dweilen, de werkmiddelen saboteren of de opbrengst beschadigen, zonder zichzelf opzettelijk de schuld te geven voor een aandoening waarvoor niemand anders met verantwoordelijkheid kan worden belast en de consequenties die men onbureaucratisch moet dragen. Er is geen klacht over leidinggevenden, omdat de arbeidsleider het eigen orgaan van de werkende gemeenschap is, er is geen discussie over het arbeidsinkomen, omdat na aftrek van kosten, voorzieningen en lasten, het volledige inkomen beschikbaar is, door zijn arbeidskracht en kiesstem is het voor iedereen vrij om bij te dragen aan de toename van het overschot. Er zijn geen klachten over binnenlandse concurrentie, omdat de hele handel verenigd is.

Is er helemaal geen klacht?

Er zullen klachten zijn. Vooral in het begin. Want voor het eerst zullen de mond-mongers en agitators grote invloed krijgen. Ze zullen de planten inkrimpen, niet zozeer, maar niet veel minder dan ze vandaag door de arbeidscrisis worden ondermijnd. Dan zal men de avonturiers verwijderen, sommige van de oude leiders zullen terugkeren en zich in de veranderde omstandigheden bevinden, en uiteindelijk zal een economisch-democratisch ras ontstaan ​​uit leiders die gelijk zijn, misschien superieur aan vandaag, en die met aanzienlijk hogere efficiëntie werken, omdat Ondertussen is de economie organisch geworden.

Zijn er geen stakingen meer?

Er zullen ook stakingen zijn in de eerste periode, namelijk politieke. Maar al snel zal het besef doorbreken dat in een democratische staat de consument geen prikkel heeft om beroofd te worden van privatie, pesterijen en lichamelijk lijden, omdat een minderheid haar wil niet kan opleggen aan de overheid. Politieke minderheidsprotesten kunnen niet constant op de rug van omstanders worden uitgevochten; het ontwaken van democratische kennis zal dit begrijpen en de wetgeving zal volgen.

Wat gebeurt er dan wanneer een bedrijfstak door constant wanbeheer zo wordt afgebroken door zijn nieuwe meesters dat het geen rendement meer kan opleveren, geen personeel meer in dienst kan nemen en tijdelijk of permanent kapot kan gaan?

Dat is niet wat het zou moeten zijn, want in het begin zal de staat een zekere mate van toezicht hebben op het economisch beheer van de industrieën en de vorige eigenaars een bepaald inzicht. Als het toch gebeurt, zal niemand verbaasd zijn als het wordt gebruikt door een instelling die uit Amerika komt. Als een ondernemer niet meer weet wat hij daar moet doen, gebruikt de staat een ontvanger, die een bemiddelaar is tussen curator en curator en die op zijn plaats blijft totdat het bedrijf wordt hervat of wordt geliquideerd.

Effectievere waarborgen vereisen de essentie voor de natie, de belangrijkste ondernemingen. Hoe het economische systeem er ook uitziet:

een natie die zichzelf onderwerpt aan het leven en de dood van een oligarchie van vijfhonderdduizend mijnwerkers of spoorwegmaatschappijen is net zo onwaardig als die welke een feodaal, militaristisch of monarchistisch despotisme doorstaat. Als een enkele staat zo belangrijk is voor de staat, als hij de levensdraad van de natie in eigen handen houdt, dan moet hij de best geplaatste onder zijn collega's zijn; elk van zijn legitieme wensen moet onmiddellijk een betrouwbare autoriteit vinden die onderzoekt, oplost en verbetert: zelfhulp met het risico van de dood voor alles is hij niet toegestaan. Contracten en wetten zullen niet voldoende zijn om dit principe af te dwingen, omdat we niet langer de macht hebben om ze uit te voeren, laat staan ​​dat we reserves hebben om het werk van de feestvierders te vervangen.

Omdat militaire opvoeding van de jeugd ons verboden is, moeten we hoe dan ook een nieuw middel voor nationale versterking creëren, tenzij onze jeugd in het land moet verdunnen, in de steden moet overgeven en onze natie verslappen en losmaken. Dit middel kan alleen bestaan ​​in een algemene dienst van fysieke arbeid, wat tegelijkertijd opleiding en verzoening tussen hoofd- en handwerk betekent. Deze dienst heeft ons de nodige reserves gegeven voor de bedreigde sleutelondernemingen van het rijk.

*

De autonome onderneming is voorbestemd om in de sociale configuratie de kern van de toekomstige bedrijfsstructuur te vormen.

Om elk economisch eigendom om te zetten in een autonome vorm, is er geen noodzaak voor een transactie, maar een eenvoudige wettelijke bepaling: de aandeelhouders of andere eigenaren sluiten zich aan bij de reeks schuldeisers, ze ontvangen een goedkoop pensioen en een terugbetalingquotum dat hen recht geeft om te betalen Ze ontvangen ook een aantal zetels in de Raad van Commissarissen - een recht dat de vorige obligatiehouders niet hadden - en een ander recht op medezeggenschap in de Algemene Vergadering, dat kan worden uitgebreid als het beloofde pensioen niet volledig wordt betaald of ernstig in gevaar komt.

In de volledige rechten van de vorige eigenaars, de werknemers en werknemers onder een algemeen, maar niet belastend toezicht van de staat. Ze ontvangen geen zakelijke aandelen of zakelijke rechten, ongelijkheid van stemrechten vindt niet plaats. Na aftrek van kosten, lasten en voorzieningen worden de overschotten gelijkelijk verdeeld onder alle aandeelhouders - dat wil zeggen exclusief aan werknemers en werknemers.

De overdracht van eigendomsrechten aan werknemers en werknemers verandert niets aan de structuur of activiteiten van het bedrijf. Tegen roekeloze winstuitkering zorgen voor voorzieningen op grote reserveposities en maximaal toegestane uitkeringen. Wat buiten deze twee limieten wordt verdiend, stroomt in een compensatiefonds dat, zodra de gilden zijn gecreëerd, aan hen wordt overgedragen.

In de zoektocht naar gilden is het tegenovergestelde van syndicalistische principes. Hier is ook het wegnemen van de moeilijkheid die zou kunnen ontstaan ​​wanneer economisch zwakkere ondernemingen hun werknemers slecht betalen en worden geschaad door de stroom van stroom naar beter geplaatste en beheerde fabrieken. Het gilde compenseert de opbrengst, bestuurt de directies en herstart werkloze bedrijven.

Besparingen en productieverhogingen vinden plaats nadat de gilden zijn gevestigd, en in grote mate niet eerder. De individuele inkomsten van goedbetaalde boerderijmanagers zullen de eerste keer dalen; zodra men zichzelf heeft overtuigd van de zeldzaamheid van getalenteerde krachten (zoals in Rusland), zal de vraag naar enkelen de eisen die terugkeren in de vorm van langlopende contracten en pensioenaanspraken opnieuw doen toenemen. Activa-egalisatie is geen zaak voor de economie, maar het welvaartsbeleid en de besturingstechnologie.

Tegelijkertijd herstelt de hele economie zich. Voor de koppigheid en het bijzonderheid van de ondernemer, die privé wil blijven om meester te zijn in zijn eigen huis, is geëlimineerd; niets kan de vereniging en vereniging van de werken verhinderen. Na een korte tijd zal een zelfbesturende arbeidersklasse het idee van binnenlandse concurrentie niet langer begrijpen, maar automatisch van werk naar werk, van groep naar groep, energie, materialen, arbeid en transport besparen, de juiste locatie kiezen, deze elimineren ongepaste voorzieningen, introductie van uitgebreide typedrang en werk.

Met de opkomst van de gilden, maar de verdere transformatie van de economische administratie vindt plaats. Het productiebeleid gaat van de handen van de versplinterde plantenbuizen over in de handen van de centrale gildenlijnen, terwijl het fabrieksbeheer de lokale taken blijft. Dit resulteert in een proces van persoonlijke selectie, omdat de ongevraagde elementen, die invloed hebben gekregen op de individuele werken, alleen het gildenleiderschap zullen doordringen door nauwere verkiezingen, omdat ze hun geschiktheid voor praktisch werk bewijzen. De gildenlijnen zullen echter met terugwerkende kracht de vorming van de fabriekspijpen aanmoedigen. Dit proces geeft vertrouwen aan de vertrokken professionals. Ook zij zijn gewend geraakt aan een nieuwe manier van denken, ze begrijpen de betekenis van evolutie en geloven in het succes ervan. De economisch-democratische leiders hebben hun haat van wantrouwen overwonnen, de belangenconflicten zijn weggenomen, de waarde van de oude leiders is erkend en er zijn nieuwe verantwoordelijkheden aan hen toegewezen.

De ontslagvergoeding, de voorziening voor kapitaalverhoging gaan van het individuele werk naar het gilde, en beide lijnen krijgen krediet en zekerheid.

Alle materiële voordelen worden echter overtroffen door de morele. Er is een economie ontstaan ​​die niet langer gebaseerd is op vijandschap, die niet langer gebaseerd is op willekeurig opgelegd leiderschap en onvrijwillige dienstverlening. De agent en uitvoerder, moge hij beter of slechter zijn dan voorheen, werken en presteren voor zichzelf, voor zijn werk, voor zijn creatie, die hij ontvangt, die hij beheert en beheert, en van wie hij opnieuw kan houden, net zoals zijn voorouders van hun werken en workshops hielden omdat ze hun eigen waren. Ondanks mechanisatie en arbeidsverdeling is de oude staat van vrijhandel herwonnen, in solidariteit en organische structuur.

1922, 27 · Walther Rathenau

Publicaties van en over Walther Rathenau zijn hier te vinden:
https://de.wikisource.org/wiki/Walther_Rathenau