- Yg. 1926, nr. 14 -
In juni is 1924 de Italiaanse socialist [Giacomo] Matteotti vermoord door fascisten. In maart 1926 werden de moordenaars gedeeltelijk vrijgesproken, gedeeltelijk veroordeeld, zodat ze over een paar maanden weer zouden wandelen in het licht van (de genade van Mussolini). Mussolini, de verkrachter van gerechtigheid en mensheid, heeft alle reden om de zon van zijn goede wil te laten schijnen op de veroordeelde man: wie weet wat ze zouden zeggen als ze zouden getuigen! Je weet het niet; maar je raadt het al, met honderd procent voorgevoel dat nog meer weegt dan onze negentig procent kennis.
Het is inderdaad bekend dat het proces tegen de moordenaars van Matteotti een brutaal stuk zou zijn. Vooral in Duitsland hebben we daar niet aan getwijfeld: omdat we in ons eigen land al genoeg vergelijkbare gevallen hebben meegemaakt. Maar: dat de bebloede jongens zo brutaal zouden durven liegen, zo grotesk onbeschoft als de hoofdschuldige Dumini deed, zelfs wij zouden niet hebben gedroomd. Hij had het voorhoofd om te zeggen dat Matteotti was gestorven aan een bloeding; en de lekke band verwondt zijn arme, aan flarden gescheurde lichaam, insecten die hij zelf had bekrast.
Een bijzonder leerzaam hoofdstuk voor niet-Italiaanse rechters is het oordeel over de drie moordenaars Dumini, Volpi en Poveromodie niet zijn vrijgesproken zoals hun handlangers. Ze werden elk veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf voor - moord? - nee: wegens doodslag zonder voorbedachten rade. Maar aangezien het niet mogelijk was om te bepalen wie de echte moordenaar was, werden van elk 5 jaar afgetrokken. Overig: 7. Nu had de jury verzachtende omstandigheden onderkend. Daar was nog een afdruk voor. De goden weten misschien hoe het werd berekend; het is duidelijk dat de straf bleef: 5 jaar 11 maanden 20 dagen. Maar de moord had politieke redenen en er is amnestie voor politieke misdaden. Daarom moest vier jaar gevangenisstraf worden opgeheven. Het eindresultaat dus: 4 jaar 1 maanden 11 dagen. En de jongens hebben ze al een paar weken opgediend. Zodat ze binnenkort vrij zijn. En alles is tevreden: de rechters, de moordenaars, de fascisten en Mussolini.
Dit is het gezicht van het fascisme. Gewetenloos, brutaal, brutaal, minachtend, zolang hij weet dat hij macht heeft, grijnst hij naar ons - voorbij de Alpen of aan deze kant: het is overal hetzelfde.
De enige mooie, sterke en waardige in de geschiedenis van het Matteotti-proces is de Brief aan de voorzitter van de jury van Chietiwaardoor de weduwe van Matteotti, die als mede-eiser had gehandeld, haar rechtszaak had ingetrokken toen ze zich realiseerde hoe dit proces zou worden uitgevoerd. Zijn naam is: "Excellentie! De moord op Giacomo Matteotti, een tragedie voor mij en mijn kinderen, die als zodanig door elke vrije man in Italië werd gevoeld, had me doen geloven dat de roep om gerechtigheid niet ongehoord zou blijven; dit geloof heeft me in mijn uiterste jaloezie bevestigd en me ertoe bewogen als een particuliere eiser te handelen. Maar in de wisselvalligheden van het onderzoek en de recente amnestie, is het proces - het ware proces - geleidelijk onbetekenend geworden. Wat er vandaag van hem over is, is slechts een schaduw. Ik had geen haat en geen wraak; Ik wilde alleen gerechtigheid. De mensen hebben mij ontkend; Ik zal je ontvangen van het verhaal en van God. Ik verzoek u daarom mij toe te staan om weg te blijven van het proces, dat mij niet verder aangaat. Mijn advocaten, die nu ook solidair met mij zijn, zullen mijn beslissing een definitieve vorm geven. Ik verzoek u, Excellentie, dat ik bevrijd word van de pijn van het verschijnen voor de moorden. Het lijkt mij alsof ik daarmee de herinnering aan Giacomo Matteotti heb beledigd, voor wie het leven iets verschrikkelijk serieus was, die herinnering waarvoor ik leef, eenzaam en verscheurd, en in wiens licht ik mijn zonen wil prediken en onverschrokken mensen wil onderwijzen alsof haar vader er een was. Met respect, Velia Matteotti. "
Dat is de taal van een Romeinse vrouw. Als de Duce, de grote dader die Chieti niet in de weg had gestaan, niet doof zou zijn geweest voor de stem van grote, nobele en vrije aanleg, zou hij in zijn geheugen als een hond in zijn hut moeten kruipen aan zijn eigen, leugenachtige Frasen met grote mond.
Maar hier in het koele, verstandige noorden herkennen niet eens kleinere, kleinburgerlijke, gezondere fascistische mondmotten zich - wat kan men verwachten van een gekke, megalomane onder de hete Italiaanse zon?
1926, 14 Max Barth
De auteur van de moord op Matteotti is Mussolini. Tussenliggende instantie tussen hem en de moordenaars was zijn perschef Rossi, die vervolgens naar het buitenland vluchtte en Mussolini beschuldigde. Rossi werd in augustus 1928 vanuit Zwitserland naar Italië gelokt, gearresteerd en veroordeeld tot 1929 30 jaar gevangenisstraf in september.
Zie ook:https://www.zeit.de/1994/24/die-affaere-matteotti/komplettansicht